Na Krawędzi / On the Edge - film o życiu i twórczości Witolda-K podczas 46 Denver Film Festival (4 & 6 listopada)

Witold-K. (Wit Kaczanowski) urodził się 15 maja 1932 roku w Warszawie. Jego ojcem był Feliks Kaczanowski, wieloletni dyrektor Szpitala Psychiatrycznego w Tworkach. Dzieciństwo i okres okupacji niemieckiej, które jako dziecko spędził za murami szpitala, odcisnęły piętno na późniejszej twórczości artysty. „Nie ma większej samotności niż ta, w którą człowieka spycha choroba psychiczna” – zauważa Witold-K.

Witold-K podczas swojej retrospekywnej wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie 2013 r | Fot: K.Hypsher

Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki. Był uczniem m.in. Eugeniusza Arcta, Henryka Tomaszewskiego i Wojciecha Fangora, który tak wspominał go po latach: „Podczas egzaminu podszedł do mnie i uprzejmie, ale stanowczo poprosił o najwyższą ocenę. Nie miał wątpliwości, że to właśnie powinien dostać. Po obejrzeniu jego pracy też nie miałem wątpliwości”.

Studia ukończył w 1956 roku. Od tego momentu brał udział w wystawach prezentujących najmłodsze pokolenie polskich artystów, m.in. w Wystawie Młodej Plastyki w Warszawie (1956) czy wystawie malarstwa w Muzeum Narodowym w Warszawie (1961). Pierwsza wystawa indywidualna artysty miała miejsce w Klubie Aktora SPATiF w Warszawie (1959). W tym samym roku został wybrany na twórcę muralu w Oświęcimskim Centrum Kultury, które jest jednym z największych malowideł tego typu w Europie. W swojej pracy Witold-K śmiało wychodził poza tradycyjne formy malarskie, tworząc rzeźby, plakaty, a także scenografie teatralne.

W 1964 roku, dzięki stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki PRL, wyjechał do Paryża. Wywiózł z Polski rękopis autorstwa Stanisława Cata-Mackiewicza, który dzięki temu został wydany przez paryską „Kulturę”. O fakcie dowiedział się Urząd Bezpieczeństwa, przez co Witold przez wiele lat nie mógł wrócić do kraju. W Paryżu znalazł się w kręgu artystycznej bohemy. Zaprzyjaźnił się m.in. z pisarzem i poetą Jacques’em Prévertem, który napisał poemat o jego sztuce. Przez Préverta poznał Pabla Picassa, który namalował portret artysty. W grupie osób, z którymi się stykał, była też m.in. Françoise Sagan, najważniejsza powojenna pisarka francuska. Pierwsza zagraniczna wystawa Witolda miała miejsce w Galerie 3 + 2, zaskakując i zdobywając uznanie francuskich krytyków. Jak pisał Philippe Caloni na łamach „Pariscope Magazine”: „Te niepokojące obrazy to jedno z największych osiągnięć sztuki współczesnej, a ich twórca to jeden z największych malarzy jutra”.

W 1968 roku, w czasie studenckiej rewolty, postanowił wyjechać do USA. Najpierw jego przystankiem stał się Nowy Jork. Rok później przeniósł się do Kalifornii, gdzie w Los Angeles otworzył swoje pierwsze studio-galerię. Żył i pracował także w Santa Fe i w Denver, gdzie mieszkał w latach 1980-2019. „Tam czuje się siłę przestrzeni” – mówi artysta. Pobyt w USA zaowocował nowymi cyklami, jak „Czarne Dziury”, „Zielone Dziury”, „Linie” czy słynna „Samotność”. Motyw zaczerpnięty z zaobserwowanej przez artystę sytuacji: Nowy Jork, witryna sklepowa z luksusowymi futrami, na której tle, na chodniku, siedział skulony bezdomny. Stąd w kolejnych obrazach z tej serii symboliczna postać, pozbawiona znaków rozpoznawczych, szczegółów anatomii, ledwie kilka geometrycznych kształtów, a wszystko układające się w metaforę opuszczenia i samotności.

Witold-K jako pierwszy Polak miał retrospektywę w najstarszym domu aukcyjnym w Amsterdamie – Sotheby’s (2007). Jego prace pokazywano na ponad 70 wystawach, w tym 40 indywidualnych, m.in. w Otis Art Institute of Los Angeles County (wystawa retrospektywna w 1973 roku), na wystawie „Graphics by Masters” w La Boetie Gallery w Nowym Jorku (obok dzieł Picassa, Chagalla, Miró, Braque!a i Giacomettiego, 1968), w warszawskiej Zachęcie (1991), Łazienkach Królewskich (2004) oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie (2013).

Witold-K jest laureatem wielu nagród oraz wyróżnień. Wystarczy wymienić m.in. nagrodę Kongresu Wolności Kultury (1965), przyznaną przez Ministra Kultury i Sztuki RP odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej (1997), przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2013).

W 2022 powstał film o życiu i twórczości Artysty pod tytułem „Na krawędzi - Witold K.” W reżyserii Jacka Knoppa i Piotra Weycherta. Film będzie wyświetlany podczas 46 Denver Film Festival”

46 DENVER FILM FESTIVAL ZAPRASZA NA POKAZY FILMU DOKUMENTALNEGO O ŻYCIU I TWÓRCZOŚCI WITOLDA-K (KACZANOWSKIEGO), KTÓRY BĘDZIE OBECNY NA FESTIWALU ABY SPOTKAĆ SIĘ Z PUBLICZNOŚCIĄ OSOBIŚCIE

• 4 LISTOPADA, GODZINA 1:45PM, SIE FILM CENTER, 2510 E COLFAX AVE, DENVER, CO 80206

• 6 LISTOPADA, GODZINA 7:00PM, AMC 9 + CO10, 826 ALBION ST, DENVER, CO 80220

BILETY DO NABYCIA OD 4 PAŹDZIERNIKA: https://www.denverfilm.org

Artysta obecnie mieszka i tworzy w swoich pracowniach w Warszawie i Konstancinie.

O twórczości Witolda

Widoma obecność, ukryty czar, zwyczajna tajemnica… Ludzie namalowani z miłością w ulotnej ciszy i w natarczywym zgiełku dnia powszedniego. Możesz śledzić ich wzrokiem, widząc jedynie plecy, a potem sam – jak teraz oni – będziesz oglądany od tyłu przez kolejnych widzów, którzy zajmą Twe miejsce przed obrazem. I kolejnych widzów…

- Jacques Prévert, poeta, 1966

*

Dużo w Twojej sztuce smutku i samotności, jak również sprzeciwu przeciwko temu. Twój mały człowiek jest jednocześnie smutny i śmieszny…. kochasz go i wykpiwasz. Mam absurdalne wrażenie, że w Twoich obrazach przeciwstawiasz się temu, co malujesz – to bardzo odważne, a może podświadome. Dostrzegam dziecięcą wrażliwość i jednocześnie niszczenie jej.

- Krzysztof Kieślowski, reżyser, 1994

*

Złodziej. Zabrał bogom żar ognia.

- Artur Rubinstein, pianista, 1973

*

Odważny zamiar uchwycenia niemożliwości.

- Alan Shepard, kosmonauta, dowódca Apollo 14 w locie na Księżyc, 1978

*

Uchwycił na swój własny sposób istotę Południowego Zachodu, a jednocześnie nie ugiął się wobec oczekiwań turystów.

- Georgia O’Keefe, malarka, 1972

*

Cenię sobie wysoko urok i niezwykłość obrazów Witolda.

- Françoise Sagan, pisarka, 1968

*

(…) to jedyny w swoim rodzaju artysta, posiadający unikalny, głęboki i pełen dramatyzmu styl. Jego dzieła mają niepowtarzalną indywidualną osobowość.

- Elmar Oliveira, skrzypek, 2007