Pustynne ogrody Dzikiego Zachodu | HALINA DĄBROWSKA

Uczestnicy wycieczki „Route 66” zorganizowanej przez agencję podróży „Exotica Travel” z Chicago mieli niezwykłą szansę uradowania oka i nacieszenia się pięknymi widokami kwitnącej o tej porze roku pustyni. Wiosenną zielenią, kolorowym kwieciem, żółtymi plamami palo verde czarowały nas Mojave i Sonora Desert, a największy w Kalifornii Anza-Borrego Desert State Park był pełen cudnych kwiatów, roślin i życia.

Pustynia to ląd w strefie klimatu suchego pozbawiony zwartej szaty roślinnej lub z roślinnością rozproszoną pokrywającą mniej niż dziesięć procent powierzchni. To skutek skąpych i nieregularnie występujących opadów i okresowo wysokich temperatur, co powoduje, że parowanie przewyższa sumę opadów. Warunki dla rozwoju roślinności w ograniczonej dostępności do wody są bardzo trudne. Wiele roślin przystosowało się jednak do życia w tak ekstremalnym środowisku, wytworzyło szereg mechanizmów obronnych oraz pozwalających na przetrwanie trudnego okresu wegetacji. Należą do nich przede wszystkim kaktusy.

Park Narodowy Saguaro, Arizona | ZDJĘCIA: HALINA DĄBROWSKA

Nazwa kaktus pochodzi z języka greckiego. Kaktos, oset, oznaczał roślinę z kolcami. Ojczyzną kaktusów jest Ameryka. Występują one od 54 stopnia szerokości północnej po Cieśninę Magellana. W górach rosną do wysokości 4700 m n.p.m. Występują i na innych kontynentach dzięki ptakom i ludziom. Doliczono się, i tu podawane są różne liczby: 2000, 2500, a nawet 3000 gatunków kaktusów. Niektóre zyskały popularność jako rośliny ozdobne i kolekcjonerskie. Niekontrolowane zbiory spowodowały zagrożenie dla populacji i wiele gatunków trafiło do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych wydanej po raz pierwszy w 1963 roku.

Opuncja- rzadki okaz z purpurowym kwieciem, kaktus Ocotillo, kaktus jeżowy i kwitnąca yucca

Kaktusy to grupa roślin, które potrafią gromadzić wodę w specjalnie przygotowanych tkankach wodnych łodyg, liści i korzeni. Mają płytki, ale bardzo rozległy system korzeniowy i potrafią wychwytywać wodę z dużego obszaru, także niewielkie ilości wilgoci z osiadających mgieł i rosy. Niektóre wytrzymują nawet dwa lata bez wody. Wielu podróżników na pustyni uratowało się dzięki kaktusom. Liczne gatunki są źródłem pożywienia dla człowieka. Inne mają zastosowanie w lecznictwie. Kaktusy halucynogenne używane są w obrzędach religijnych i ceremoniach uzdrawiania co najmniej od 3000 lat. Budowano z nich ołtarze, a zdrewniałymi pędami zabijano ofiary. Sporządzano z nich talizmany chroniące przed chorobą, nieszczęściem, kradzieżą. Ich igły i szpilki są ostrzejsze niż igły do szycia. Kaktusów używa się do budowy chat i jako materiał opałowy. Odegrały olbrzymią rolę w kulturze i w życiu codziennym Indian.

Największe kaktusy na świecie, saguaro, Carnegia gigantea, osiągają wysokość dwudziestu metrów i wagę kilku ton, a najmniejsze, rosnące w Boliwii i Argentynie, najwyżej trzycentymetrowe Blossfeldia można zmieścić na łyżeczce od herbaty. A oto kilka wybranych przedstawicieli wielkiego świata kaktusów:

Ocotillo – kaktus - miotła o pędach sięgających nawet sześciu metrów. Pokrywa się drobnymi kwiatkami, najczęściej czerwonej barwy. Po ich przekwitnięciu pojawiają się listki. Kwiaty są wielką atrakcją dla kolibrów.

Cholla – skaczący kaktus o kolczastej łodydze w kształcie gruszkowatych segmentów z pomarańczowymi lub żółtozielonymi kwiatami. Dotknięcie go pozostawia setki igieł w ciele nieostrożnej ofiary.

Agawa - z 277 gatunków, niektóre to rośliny włóknodajne, spożywcze i lecznicze. Z łodyg agawy niebieskiej produkuje się tequilę. Kwitnące wyglądają okazale, ale kwitną tylko raz w życiu.

Opuncje, prickly pear cactus, kwitną na żółto, pomarańczowo, czerwono. Mają jadalne owoce cylindryczne lub owalne, nawet dwunastocentymetrowe. Pędy używane są na przetwory i pasze. Opuncje tworzą też naturalny żywopłot.

Saguaro, Carnegiea gigantea, palczak olbrzym, ikona Dzikiego Zachodu, jest symbolem Arizony. Te najwyższe kaktusy osiągają wysokość ponad 20 metrów, wagę 8 ton, żyją do 200 lat. Gęsty system korzeniowy wrasta zaledwie dziesięć centymetrów w ziemię, ale promień dochodzi do 25 metrów i pozwala to na utrzymanie słupa i efektywne pobieranie wody. Zbiera wodę i potrafi przeżyć nawet cały rok bez kropli deszczu. Jest szlagierem dwuczęściowego Parku Narodowego Saguaro leżącego na terenie Sonora Desert w okolicach Tucson.

Wielobarwny świat kwitnącej pustyni tylko w małych fragmentach utrwalony na fotografiach staje się już tylko wspomnieniem tego niezwykłego fenomenu przyrody.